Επιστημονική Διημερίδα: Η πρόσβαση στην εξατομικευμένη ιατρική σήμερα και αύριο

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Επιστημονική Διημερίδα: Η πρόσβαση στην εξατομικευμένη ιατρική σήμερα και αύριο

Ηλίας Μόσιαλος:

• Η χώρα μας χρειάζεται ένα ΕΥΡΩΠΗ + (PLUS) Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον καρκίνο το οποίο προϋποθέτει διυπουργική συνεργασία

• Στα πλαίσια μίας Εθνικής Στρατηγικής για την πρόληψη, η εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου δράσης για τον καρκίνο / Απαραίτητο ένα ειδικό σχέδιο για τα παιδιά

• Η εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης για όλους με ιδιαίτερη εστίαση στις μειονοτικές ομάδες του πληθυσμού, αποτελεί προϋπόθεση για μία ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση του καρκίνου.

• Απαραίτητη μία διεύθυνση καινοτομίας στο εθνικό σύστημα υγείας για την ανάδειξη και διάχυση της καινοτομίας

• Κομβικής σημασίας η ενσωμάτωση των δεδομένων και από τον ιδιωτικό τομέα

➢ Σοβαρό εμπόδιο για την πρόσβαση στην καινοτομία αποτελεί η έλλειψη θεσμικού πλαισίου για την έγκριση και αποζημίωση βιοδεικτών

➢ Η πρόσβαση των ασθενών στις νέες θεραπείες θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως επένδυση.

➢ Προϋπόθεση για να διασφαλιστεί η καθολική πρόσβαση των ασθενών στις εξατομικευμένες θεραπείες είναι η δημιουργία ενός κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου για την αξιολόγηση και αποζημίωση των βιοδεικτών, αλλά και για τον έλεγχο της ποιότητας των εξετάσεων.

➢ Οι κλινικές μελέτες είναι απαραίτητες για τους ασθενείς με καρκίνο, γιατί προσφέρουν άμεση πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες.

Αυτά ήταν τα σημαντικότερα συμπεράσματα της επιστημονικής διημερίδας “Η πρόσβαση στην εξατομικευμένη ιατρική σήμερα και αύριο”, που διοργάνωσε η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ στις 9-10 Νοεμβρίου 2023, στο ξενοδοχείο Athens Zafolia Hotel, με μεγάλη συμμετοχή ασθενών, φροντιστών, επαγγελματιών υγείας, εκπροσώπων της πολιτείας, αλλά και εκπροσώπων συλλόγων ασθενών με καρκίνο από όλη την Ελλάδα.

Η διημερίδα περιλάμβανε ομιλίες και στρογγυλά τραπέζια με συμμετοχή έγκριτων ομιλητών, εκπροσώπων φορέων και επιστημονικών εταιρειών και του ιδιωτικού τομέα.

Στην κεντρική, εναρκτήρια ομιλία της διημερίδας, ο κος Ηλίας Μόσιαλος, Καθηγητής Πολιτικής της Υγείας, Imperial College, London School of Economics, υποστήριξε ότι ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο θα πρέπει να συμπεριληφθεί σε μία συνολική εθνική στρατηγική για την πρόληψη, η οποία θα λειτουργήσει μέσα από μία διυπουργική συνεργασία, με καίριο ρόλο αυτόν του Υπουργείου Παιδείας. Η προσέγγιση του Εθνικού Σχεδίου δεν θα πρέπει να είναι ιατροκεντρική, αλλά να λαμβάνει υπόψη όλες τις ομάδες πληθυσμού, με στόχο τη δημιουργία ενός οργανωμένου συστήματος υγείας και πρόληψης και τη συνολική μείωση της επίπτωσης του καρκίνου στην κοινωνία.

Ακολούθησε στρογγυλό τραπέζι σχετικά με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο, με τη συμμετοχή της κας Φωφώς Καλύβα, Γενικής Γραμματέα Δημόσιας Υγείας, της κας Ελπίδας Πάβη, Καθηγήτριας στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας και Κοσμήτορος της Σχολής Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, του κου Ολύμπιου Παπαδημητρίου, Προέδρου του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) & Γενικού Διευθυντή της Novo Nordisk Ελλάς, του κου Νικόλαου Τσουκαλά, Παθολόγου – Ογκολόγου, MSc Βιοπληροφορική, Διευθυντή της Ογκολογικής Κλινικής 401 Γ.Σ.Ν.Α. και Επιστημονικού Συνεργάτη στο Νοσοκομείο “Ερρίκος Ντυνάν”, του κου Σωκράτη Κουλούρη, Chief Medical Value Officer στη Roche Hellas και του κου Γιώργου Καπετανάκη, Προέδρου της ΕΛΛΟΚ. Στη συζήτηση τονίστηκε από όλους τους συμμετέχοντες η ανάγκη να ξεκινήσει άμεσα η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο, το οποίο θα αποτελεί μία εξελικτική διαδικασία η οποία θα αξιολογείται θα αναπροσαρμόζεται. Για την υλοποίησή του απαραίτητη προϋπόθεση είναι να λειτουργήσει και το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών, αλλά και να εφαρμοστεί μία ολιστική προσέγγιση, που θα εστιάζει σε όλα τα στάδια της νόσου, από την πρόληψη μέχρι την επιβίωση. Όπως ανέφερε ο κ. Κουλούρης «η συνεργασία του ιδιωτικού τομέα με την πολιτεία θα μπορούσε να αξιοποιήσει την εμπειρία από άλλες χώρες σε σχέση με ιδέες και λύσεις για την πρόσβαση στην καινοτομία».

Ο κος Denis Horgan, Πρόεδρος της Ανεξάρτητης Συμβουλευτικής Επιτροπής ICGC ARGO στη Διεθνή Κοινοπραξία για την Ογκογενομική (International Cancer Genome Consortium) και Εκτελεστικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για την Εξατομικευμένη Ιατρική (European Alliance for Personalised Medicine), στην κεντρική ομιλία του τόνισε ότι η πρόσβαση στην εξατομικευμένη ιατρική θα πρέπει να είναι προτεραιότητα τόσο των ευρωπαϊκών, όσο και των εθνικών Πολιτικών Υγείας. Προκειμένου να ενταχθεί αποτελεσματικά η εξατομικευμένη ιατρική στα συστήματα υγείας, χρειάζεται οι επιμέρους χώρες να συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα, ώστε να διασφαλίζεται μέσα από αυτά ο διαμοιρασμός τεχνογνωσίας και επιστημονικών δεδομένων.

Η συζήτηση που ακολούθησε εστίασε στην αξία της πρόσβασης των ασθενών στην Ελλάδα στην εξατομικευμένη θεραπεία, με τη συμμετοχή της κας Έλενας Χουλιάρα, Πρόεδρου και Διευθύνουσας Συμβούλου της AstraZeneca Ελλάδας & Κύπρου και εκπροσώπου του Pharma Innovation Forum, της κας Ελένης Κουρέα, Καθηγήτριας Παθολογικής Ανατομικής στο Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών και Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογικής Ανατομικής – Ε.Ε.Π.Α., του κου Ελευθέριου Ζέρβα, Γενικού Γραμματέα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας – Ε.Π.Ε. και Πνευμονολόγου, Διευθυντή ΕΣΥ της 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής & Κεντρικού Βρογχολογικού Εργαστηρίου “Χρίστος Γκάγκας” στο Γ.Ν.Ν.Θ.Α. “Η Σωτηρία”, του κου Ιωάννη Μπουκοβίνα, Παθολόγου – Ογκολόγου και της κας Παρασκευής Μιχαλοπούλου, Αντιπροέδρου Δ.Σ. της ΕΛΛΟΚ. Η κα Χουλιάρα εξέφρασε τον προβληματισμό της για το αν, στις παρούσες συνθήκες, «το σύστημα υγείας θα συνεχίσει να έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίζει την πρόσβαση των ασθενών στις νέες θεραπείες» Στη συζήτηση υπογραμμίστηκε επίσης η ανάγκη ανανέωσης της λίστας των αποζημιούμενων βιοδεικτών, που είναι απαραίτητοι για την επιλογή της κατάλληλης, αποτελεσματικότερης, θεραπείας, ώστε να μην επιβαρύνονται οι ίδιοι οι ασθενείς και να διασφαλιστεί πραγματικά η πρόσβασή τους στην εξατομικευμένη ιατρική.

Για την ανάγκη διαμόρφωσης ενός νέου πλαισίου έγκρισης και αποζημίωσης των βιοδεικτών μίλησε ο κος Κώστας Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Όπως υποστήριξε, μέσα από τη αξιοποίηση των βιοδεικτών για την αντιμετώπιση του καρκίνου, προκύπτουν οφέλη τόσο για τους ίδιους τους ασθενείς, όσο και για την κοινωνία και την οικονομία, καθώς διευκολύνεται ο προγραμματισμός του συστήματος υγείας και οι δυνατότητες επιστροφής των ασθενών στην εργασία.

Ακολούθησε στρογγυλό τραπέζι σχετικά για την ανάγκη ενός πλαισίου αποζημίωσης των βιοδεικτών, στο οποίο συμμετείχαν η κα Χαρίκλεια Κανή, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Φαρμάκου του ΕΟΠΥΥ, η κα Φλώρα Μπακοπούλου, Πρόεδρος της Επιτροπής Αξιολόγησης και Αποζημίωσης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης του Υπουργείου Υγείας και Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., η κα Μαρία Γαζούλη, Καθηγήτρια ΒιολογίαςΓενετικής-Νανοϊατρικής, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α., ο κος Μιχάλης Νικολάου, ΠαθολόγοςΟγκολόγος, Επιμελητής Α’, Α’ Παθολογική Ογκολογική Κλινική Γ.Α.Ο.Ν.Α. “Ο Άγιος Σάββας” και Αντιπρόεδρος Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας – Ε.Ο.Π.Ε., ο κος Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) και ο κος Πάρις Κοσμίδης, Παθολόγος-Ογκολόγος, Διευθυντής Β’ Παθολογικής-Ογκολογικής Κλινικής Νοσοκομείου “Υγεία”. Οι συμμετέχοντες τόνισαν ότι για να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό πλαίσιο αποζημίωσης των βιοδεικτών χρειάζεται να τεκμηριωθεί με δεδομένα το όφελος που μπορεί να προκύψει από αυτήν, να ενώσουν τις δυνάμεις τους όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και να ακολουθηθούν οι διεθνείς καλές πρακτικές.

Στην ομιλία της, η κα Εύη Πούλιου, Βιολόγος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. και Υπεύθυνη Διασφάλισης Ποιότητας στο Αιμοπαθολογοανατομικό Εργαστήριο του Νοσοκομείου “Ευαγγελισμός”, ανέπτυξε τα βήματα που ακολουθούνται για τον έλεγχο της ποιότητας των βιοδεικτών και την εποπτεία της διαδικασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ποιότητας είναι η διαπίστευση των κατάλληλων φορέων, οι οποίοι έχουν τεχνική επάρκεια και αξιοπιστία, με βάση σαφώς καθορισμένα πρότυπα.

Στη συζήτηση που ακολούθησε υπογραμμίστηκε ότι η διασφάλιση ποιότητας στον έλεγχο των βιοδεικτών συνιστά πραγματική ισότητα στην πρόσβαση των ασθενών στην εξατομικευμένη θεραπεία. Οι συμμετέχοντες, κος Κώστας Σταματόπουλος, Αιματολόγος – Διευθυντής του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών ΙΝΕΒΕΚΕΤΑ, ο κος Ελευθέριος Ελευθεριάδης, Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογικής Ανατομικής-ΕΕΠΑ και Διευθύνων Σύμβουλος στην ΙΣΤΟΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ Α.Ε., ο κος Ελευθέριος Θηραίος, Διευθυντής ΕΣΥ, Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (Ο.ΔΙ.Π.Υ. Α.Ε.) και Γεν. Γραμματέας Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, η κα Ελπίδα Φωτιάδου, Προϊσταμένη Υποδιεύθυνσης Ειδικών Εφαρμογών στη Διεύθυνση Λειτουργίας & Υποστήριξης Εφαρμογών, ΗΔΙΚΑ Α.Ε., ο κος Θεόδωρος Πασχάλης, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και Ακτινοφυσικός Ιατρικής, ο κος Νικόλαος Τσούλος, Βιοχημικός, CEO – Genekor Ιατρική Α.Ε. και η κα Φωτεινή Παπαγεωργίου, Βιολόγος, Diagnostics Lead Oncology στην AstraZeneca, τόνισαν ότι στην Ελλάδα χρειάζεται να διασφαλιστεί η ποιότητα μέσα από την αξιολόγηση και πιστοποίηση των εργαστηρίων που διενεργούν εξετάσεις βιοδεικτών. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Τσούλος «η ποιότητα απαιτεί συμπαίκτες, όχι αντιπάλους, και μετρήσιμα στοιχεία. Χρειαζόμαστε δείκτες ποιότητας της διαδικασίας».

Η δεύτερη μέρα της διημερίδας της ΕΛΛΟΚ για την εξατομικευμένη ιατρική ήταν αφιερωμένη στις κλινικές μελέτες και στις προκλήσεις που αναμένεται να προκύψουν στο μέλλον. Στην ομιλία της η κα Έλενα Φούντζηλα, Παθολόγος – Ογκολόγος, Clinical Associate Professor στο European University Cyprus και Ακαδημαϊκός Υπότροφος Α.Π.Θ., Κλινική “Άγιος Λουκάς”, υπογράμμισε ότι μέσα από τις κλινικές μελέτες οι ογκολογικοί ασθενείς αποκτούν πρόσβαση σε νέες θεραπείες πολύ νωρίτερα. Είναι σημαντικό, όπως υποστήριξε, να επενδύσουμε στην καινοτομία μέσω της έρευνας, καθώς τα οφέλη από τις κλινικές μελέτες είναι πολλαπλά, όχι μόνο για τους ασθενείς, αλλά και για τους επαγγελματίες υγείας και για την πολιτεία.

Ακολούθησε συζήτηση με Συντονιστή τον κο Βασίλειο Μπαρμπούνη, Διευθυντή της Ε’ Ογκολογικής Κλινικής στη Γενική Κλινική “Ιασώ”, της κας Δέσποινας Μακριδάκη, Προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ) και Μέλους Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Ένωσης Νοσοκομειακών Φαρμακοποιών (ΕΑΗΡ), της κας Γεωργίας Χαρδαβέλλα, Πνευμονολόγου – Επιμελήτριας Α’ ΕΣΥ στο Γ.Ν.Ν.Θ.Α “Η Σωτηρία” και του κου Ιωάννη Χονδρέλη, Διευθυντή του Ιατρικού Τμήματος ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ-ΛΙΛΛΥ και Συντονιστή της Ομάδας Κλινικών Μελετών του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ). Η συζήτηση εστίασε στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι κλινικές μελέτες για την ανάπτυξη νέων θεραπειών, αλλά και στην ανάγκη συνεργασίας των επαγγελματιών υγείας, της πολιτείας και των ασθενών, με στόχο την υποστήριξη της ερευνητικής δραστηριότητας και την αύξηση των κλινικών μελετών που διεξάγονται στην Ελλάδα.

Με εστίαση στις μελλοντικές προκλήσεις στον τομέα της εξατομικευμένης ιατρικής, ο κος Ιωάννης Κωτσιόπουλος, Γενικός Διευθυντής του PhARMA Innovation Forum Greece, μίλησε για τη δευτερογενή χρήση των δεδομένων υγείας, τόνισε τη σημασία της χρήσης των νέων τεχνολογιών και την ανάγκη για ψηφιοποίηση στην υγεία. Με τη δευτερογενή χρήση των δεδομένων υγείας, είναι εφικτή η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, με στόχο την αύξηση των διαθέσιμων θεραπειών και την πρόσβαση σε πιο οικονομικά, καινοτόμα φάρμακα.

Από την οπτική των Οικονομικών της Υγείας, η κα Μαρία Καλογεροπούλου, Επικεφαλής του Τμήματος Health Technology Assessment-HTA στην IQVIA Hellas, στην ομιλία της εξήγησε ότι αυξάνοντας την πρόσβαση των ασθενών στις εξατομικευμένες θεραπείες, εκτός της βελτίωσης της επιβίωσης, μπορεί ταυτόχρονα να διασφαλιστεί εξοικονόμηση πολύ σημαντικών οικονομικών πόρων.

Ο κος Αναστάσιος Μπούτης, Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής Ε.Σ.Υ. στο Α.Ν.Θ. “Θεαγένειο” και Ταμίας της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας – Ε.Ο.Π.Ε., υποστήριξε ότι για να εφαρμοστεί αποτελεσματικά η εξατομικευμένη ιατρική στην κλινική πράξη απαιτείται να αρθούν οι ανισότητες στην πρόσβαση και να διασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση δεδομένων υγείας.

Ο κος Αντώνης Καρόκης, Διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων της MSD Ελλάδας, στην ομιλία του υπογράμμισε ότι η εξασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ασθενών στην καινοτομία, περνάει μέσα από τη μεταρρύθμιση της φαρμακευτικής φροντίδας, με κατάλληλη ρύθμιση της δαπάνης.

Η διημερίδα ολοκληρώθηκε με τη διεξαγωγή ομάδων εστίασης (focus groups), που διοργανώθηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Can.Heal, στο οποίο συμμετέχει η ΕΛΛΟΚ. Άτομα με εμπειρία καρκίνου συζήτησαν σχετικά με τις γνώσεις τους και την ανάγκη πληροφόρησης για την ογκογενομική, με στόχο την καταγραφή των γνωστικών κενών και τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για τη γενομική του καρκίνου, που θα απευθύνεται σε ασθενείς.

Η Διημερίδα πραγματοποιήθηκε με την Αιγίδα των:

• Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία – ΕΑΕ

• Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής – ΕΕΠΑ

• Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας – ΕΟΠΕ

• Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία – ΕΠΕ

και με την ευγενική άνευ όρων χορηγία των εταιρειών:

Επίσημοι χορηγοί:

AstraZeneca, MSD, Roche

Χορηγοί:

Genekor, Janssen, Lilly-Φαρμασερβ, Merck, Pfizer, Servier