Τι είναι ο προστάτης;

Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας που αποτελεί μέρος του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος. Είναι περίπου στο μέγεθος μιας μπάλας του γκολφ και περιβάλλει την ουρήθρα. Η διόγκωση του προστάτη είναι φυσιολογική με την αύξηση της ηλικίας, αλλά αν το μέγεθος γίνει αρκετά μεγάλο, μπορεί να φράξει την ουρήθρα, καθιστώντας δύσκολη την ούρηση. Αυτό ονομάζεται καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ), δεν είναι καρκίνος και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μια θεραπεύσιμη κατάσταση.

Πώς προκαλείται ο καρκίνος του προστάτη και πόσο συχνά συμβαίνει;

Ο συγκεκριμένος τύπος καρκίνου προκαλείται από καρκινικά κύτταρα που βρίσκονται στο εσωτερικό του προστάτη, τα οποία διαιρούνται και πολλαπλασιάζονται μη φυσιολογικά σχηματίζοντας έναν κακοήθη όγκο. Η ακριβής αιτιολογία για τον καρκίνο του προστάτη δεν είναι γνωστή, ωστόσο υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο. Μεταξύ των πιο σημαντικών παραγόντων κινδύνου είναι η ηλικία, με μέση ηλικία διάγνωσης τα 69 έτη, καθώς και η εθνικότητα και το οικογενειακό ιστορικό. Στην Ελλάδα, ο καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος πιο συχνά εμφανιζόμενος τύπος καρκίνου στους άντρες, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, αποτελώντας το 17% περίπου των νέων διαγνώσεων, ενώ ευθύνεται για το 5,5% των συνολικών θανάτων από καρκίνο και στα δύο φύλα.

Ποια είναι τα στάδια;

Στάδιο 1

Ο όγκος βρίσκεται εντός του προστάτη. Ο καρκίνος είναι σε πολύ πρώιμα στάδια, και ο όγκος είναι αρκετά μικρός για να γίνει αισθητός κατά τον έλεγχο του προστάτη.

Στάδιο 2

Ο όγκος βρίσκεται εντός του προστάτη, και αν και είναι ακόμη μικρός σε μέγεθος, μπορεί να γίνει αισθητός κατά τη διάρκεια ελέγχου του προστάτη. Τα καρκινικά κύτταρα διαιρούνται και υπάρχει κίνδυνος της αύξησης του όγκου και της εξάπλωσης των καρκινικών κυττάρων.

Στάδιο 3

Πρόκειται για «τοπικά προχωρημένο καρκίνο», καθώς ο όγκος έχει αρχίσει να διαπερνά το τοίχωμα του προστάτη και τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να βρίσκονται στους κοντινούς σωλήνες που παράγουν το σπέρμα, αλλά δεν έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.

Στάδιο 4

Ο όγκος έχει επεκταθεί έξω από τον προστάτη. Τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να βρίσκονται μέσα ή γύρω από την ουροδόχο κύστη, τον ορθό ή στο μυ του πυελικού εδάφους, που βρίσκεται κάτω από τον προστάτη στη βάση της λεκάνης.

Μεταστατική νόσος και μετάσταση

Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να εξαπλωθεί στους τοπικούς λεμφαδένες, στα οστά, ακόμη και σε όργανα όπως το συκώτι, οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος. Αυτή η εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων σε όλο το σώμα ονομάζεται “μετάσταση”, ή “μεταστατικός καρκίνος του προστάτη” ή  “μεταστατική νόσος”.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Ο καρκίνος του προστάτη συνήθως δεν έχει συμπτώματα στα αρχικά του στάδια. Ωστόσο, σε πιο προχωρημένο στάδιο τα πιο συχνά συμπτώματα μπορεί να είναι:

• δυσκολία στην ούρηση
• λιγότερο ισχυρή ροή ούρων
• αίμα στα ούρα
• αίμα στο σπέρμα
• πόνος στα οστά (συνήθως στην πλάτη)
• απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια
• προβλήματα στον έλεγχο των κινήσεων του εντέρου
• προβλήματα στύσης

 

Καλό θα ήταν να απευθυνθείτε στο γιατρό σας εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αυτά τα συμπτώματα θα μπορούσαν να εμφανιστούν και σε άτομα που δεν έχουν καρκίνο του προστάτη. Για παράδειγμα, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη που προκαλείται από τη διεύρυνση του αδένα του προστάτη, μπορεί να έχει παρόμοια συμπτώματα και συνήθως δεν εξελίσσεται σε καρκίνο.

 

Προληπτικός έλεγχος

Η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη είναι πολύ σημαντική για την καλύτερη πρόγνωση της ασθένειας και την εξασφάλιση μιας καλής ποιότητας ζωής. Ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:

• • Δακτυλική εξέταση του προστάτη όπου ο ιατρός εξετάζει το σχήμα, το μέγεθος και το σχήμα του προστάτη μέσω της αφής.

• Δοκιμή ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA). Το ειδικό για τον προστάτη αντιγόνο ή PSA είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται μόνο από τον προστάτη. Η εξέταση PSA είναι μια απλή εξέταση αίματος που μετρά την ποσότητα της πρωτεΐνης PSA στο αίμα.

Τι συμβαίνει εάν έχετε αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη;

Δεν υπάρχει μια μοναδική εξέταση για τον καρκίνο του προστάτη. Ο γιατρός σας θα συζητήσει μαζί σας τα διαθέσιμα τεστ και θα χρησιμοποιήσει τα αποτελέσματα για να ελέγξει τον κίνδυνο, συνδυαστικά με την ηλικία, και το οικογενειακό ιστορικό. Εάν διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο, θα πρέπει να παραπεμφθείτε σε εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας ώστε να συζητήσετε περαιτέρω δοκιμές. Τέτοιες εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία ή σάρωση οστών.

Παρά το γεγονός ότι ο καρκίνος του προστάτη είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους στους άνδρες, λιγότεροι από τους μισούς στην Ευρώπη γνωρίζουν τον κίνδυνο και τις επιλογές έγκαιρης ανίχνευσης. Επιπλέον, η ευαίσθητη φύση της νόσου, οι σχετικές επιδράσεις των θεραπειών και ο κίνδυνος του κοινωνικού στιγματισμού μπορεί να οδηγήσουν κάποιους είτε στην αποφυγή αναζήτησης ιατρικής βοήθειας, καθώς και στην αποφυγή συζήτησης του ζητήματος με τους γύρω τους, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειάς τους, των φίλων και των επαγγελματιών υγείας. Ένας ειδικός ψυχικής υγείας θα μποορύσε να προσφέρει πολύτιμη βοήθεια στη διαχείριση συναισθημάτων άγχους, αγωνίας, και απογοήτευσης.

 

Πηγές

1. International Agency for Research on Cancer (IARC). GLOBOCAN 2020, Greece. Retrieved from: https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/300-greece-fact-sheets.pdf
2. European Association of Urology (EAU). Prostate cancer: Recommendations to lower the risk and mortality rate of the most frequent cancer in men. Retrieved from:  ECPC-EAU-White-Paper-Prostate-Cancer-1.pdf
3. European Association of Urology (EAU). Prostate Cancer. Information for Patients. Retrieved from: https://patients.uroweb.org/wp-content/uploads/2022/10/PI_Prostate-Cancer_EN_QR-code.pdf
4.  European Society for Medical Oncology (ESMO). Prostate Cancer Guide for Patients. Retrieved from: https://www.esmo.org/content/download/6630/115205/1/EN-Prostate-Cancer-Guide-for-Patients.pdf