Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο καρκίνος που ξεκινά από την τραχεία, τον κύριο αεραγωγό (βρόγχο) ή τον πνευμονικό ιστό.

Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος των πνευμόνων ή των αεραγωγών, που είναι μέρος του αναπνευστικού συστήματος.

Το αναπνευστικό σύστημα περιλαμβάνει: τη μύτη και το στόμα, αεραγωγό (τραχεία), αεραγωγούς σε κάθε πνεύμονα (αριστερό και δεξιό βρόγχο), πνεύμονες και πλέγμα αγωγών, αεραγωγών και των πνευμόνων. Ο δεξιός πνεύμονας χωρίζεται σε 3 τμήματα που ονομάζονται άνω, μεσαίος και κάτω λοβός. Ο αριστερός πνεύμονας χωρίζεται σε 2 τμήματα που ονομάζονται άνω και κάτω λοβός.

 

Διαγνωστικές εξετάσεις για τον καρκίνο του πνεύμονα

• Ακτινογραφία θώρακος: Βοηθά στην διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα.
• Αξονική τομογραφία: Η αξονική τομογραφία μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα και να εντοπίσει πιθανή εξάπλωση του.
• Βρογχοσκόπηση: Η βρογχοσκόπηση είναι μια εξέταση που μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα. Συνήθως γίνεται με τοπική αναισθησία.
• Ενδοβρογχικό υπέρηχογράφημα: Το ενδοβρογχικό υπερηχογράφημα χρησιμοποιεί έναν μακρύ εύκαμπτο σωλήνα για να μπορέσουν οι γιατροί να δουν εσωτερικά τους πνεύμονες και τις γύρω περιοχές τους. Μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα.
• Διαδερμική  βιοψία: Με την διαδερμική βιοψία πνευμόνων οι γιατροί παίρνουν ένα δείγμα πνευμονικού ιστού περνώντας μία βελόνα στον πνεύμονα.
• Χειρουργική βιοψία: Η χειρουργική βιοψία του πνεύμονα είναι μία εξέταση που μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα. Ένα μικρό δείγμα πνευμονικού ιστού λαμβάνεται για εξέταση υπό μικροσκόπιο.
• Υπερηχογράφημα λεμφαδένων λαιμού και βιοψία: Αυτή η εξέταση ελέγχει αν υπάρχουν κύτταρα καρκίνου του πνεύμονα στους λεμφαδένες που βρίσκονται στο λαιμό.
• Εξετάσεις για  διαπίστωση γονιδιακών μεταλλάξεων: Μερικοί καρκίνοι του πνεύμονα εμφανίζουν γονιδιακές αλλαγές (μεταλλάξεις) που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο καρκίνος. Μία βιοψία μπορεί να ελέγξει αν υπάρχουν γονιδιακές αλλαγές.

 

Πώς λειτουργούν οι πνεύμονες

Οι πνεύμονες έχουν ένα σύστημα αγωγών που μεταφέρουν οξυγόνο μέσα και έξω κατά την αναπνοή. Η τραχεία χωρίζεται σε δύο σωλήνες, τον δεξιό βρόγχο και τον αριστερό βρόγχο. Οι βρόγχοι χωρίζονται σε μικρούς σωλήνες που ονομάζονται δευτερεύοντες βρόγχοι. Διαχωρίζονται ξανά για να κάνουν μικρότερους σωλήνες που ονομάζονται βρογχιόλια. Τα βρογχιόλια έχουν μικρούς αερόσακους στην άκρη που ονομάζονται κυψελίδες.

Στους αερόσακους, το οξυγόνο εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος από τον αέρα. Η κυκλοφορία του αίματος μεταφέρει οξυγόνο σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Ταυτόχρονα το διοξείδιο του άνθρακα περνάει από την κυκλοφορία του αίματος μέσα στους αερόσακους. Αυτό το απόβλητο αέριο αποβάλλεται από το σώμα κατά την αναπνοή.

Κοντά στους πνεύμονες και τους αεραγωγούς βρίσκονται οι λεμφαδένες. Είναι μέρος του λεμφικού συστήματος, ένα δίκτυο σωλήνων και αδένων που φιλτράρει το υγρό του σώματος και καταπολεμά μολύνσεις και ασθένειες όπως ο καρκίνος. Το λεμφικό υγρό κυκλοφορεί μέσω των ιστών του σώματος. Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να απελευθερωθούν από έναν όγκο στον πνεύμονα και στη συνέχεια να παγιδευτούν σε κοντινούς λεμφαδένες. Μετά τη διάγνωση με καρκίνο, οι χειρουργοί ή οι ογκολόγοι ελέγχουν τους λεμφαδένες για καρκινικά κύτταρα.

Ο υπερζωκότας (κάλυψη των πνευμόνων): Οι υπεζωκοτικές πλευρικές μεμβράνες είναι δύο ινώδη φύλλα ιστού που καλύπτουν τους πνεύμονες και βοηθούν στην προστασία τους. Το κενό μεταξύ του υπεζωκότα ονομάζεται υπεζωκοτικός χώρος. Ο υπεζωκότας παράγει ένα λιπαντικό υγρό που τον κρατά υγρό, ώστε τα φύλλα να γλιστρούν εύκολα το ένα πάνω στο άλλο καθώς εισπνέουμε και εκπνέουμε.

Τα κύτταρα του καρκίνου του πνεύμονα μπορούν να εξαπλωθούν στον υπεζωκότα. Τα καρκινικά κύτταρα φουσκώνουν τις υπεζωκοτικές μεμβράνες, οι οποίες στη συνέχεια παράγουν υπερβολική ποσότητα υγρού. Το υγρό συλλέγεται στον υπεζωκοτικό χώρο και εμποδίζει τον πνεύμονα από την πλήρη επέκτασή του. Αυτό μπορεί να δημιουργεί αίσθηση λαχανιάσματος. Η συλλογή υγρού ανάμεσα στον υπεζωκότα ονομάζεται υπεζωκοτική συλλογή.

 

Ποιος μπορεί να νοσήσει με καρκίνο του πνεύμονα;

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι πιο συνηθισμένος στις μεγαλύτερες ηλικίες. Πάνω από το 40% των ανθρώπων που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του πνεύμονα στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ηλικίας 75 ετών και άνω.

Ενδεικτικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2016, διαγνώστηκαν περίπου 25.000 άντρες και περίπου 22.300 γυναίκες, ενώ υπολογίζεται ότι το 72% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα στο Ηνωμένο Βασίλειο οφείλονται στο κάπνισμα.

Άλλα αίτια ή παράγοντες κινδύνου είναι:

• έκθεση στο ραδόνιο
• έκθεση σε συγκεκριμένες χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας
• ιστορικό άλλων παθήσεων των πνευμόνων, όπως η φυματίωση
• οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα
• θεραπεία για άλλους τύπους καρκίνου
• εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα

Τύποι καρκίνου του πνεύμονα

Ο τύπος του καρκίνου του πνεύμονα δείχνει τον τύπο του κυττάρου από το οποίο αναπτύχθηκε ο καρκίνος. Η πληροφορία αυτή βοηθά τους γιατρούς να αποφασίσουν ποια θεραπεία χρειάζεται να εφαρμοστεί.

Ο καρκίνος που ξεκινά στον πνεύμονα ονομάζεται πρωτοπαθής καρκίνος του πνεύμονα. Αν εξαπλώνεται στους πνεύμονες από κάποιο άλλο σημείο του σώματος, ονομάζεται δευτερογενής καρκίνος του πνεύμονα.

Ο πρωτοπαθής καρκίνου του πνεύμονα ταξινομείται  σε 2 κύριες ομάδες:

• Μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (SCLC)

• • • Περίπου το 12% των καρκίνων του πνεύμονα είναι αυτού του τύπου και συνήθως προκαλείται από το κάπνισμα. Αυτοί οι καρκίνοι τείνουν να εξαπλώνονται αρκετά νωρίς.

• Μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC)

• Περίπου το 87% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι μη μικροκυτταρικοί καρκίνοι του πνεύμονα (NSCLC). Οι συνηθέστεροι τύποι είναι τρεις και ομαδοποιούνται έτσι, καθώς συμπεριφέρονται και ανταποκρίνονται στη θεραπεία με παρόμοιο τρόπο.

1. Αδενοκαρκίνωμα: Είναι ο πλέον συνηθισμένος τύπος και σχηματίζεται στους βλεννώδεις αδένες των πνευμόνων.
2. Πλακώδες καρκίνωμα: Αυτός ο τύπος αναπτύσσεται στα επίπεδα κύτταρα που καλύπτουν την επιφάνεια των πνευμόνων. Είναι ο συχνότερος τύπος NSCLC και ο συχνότερος τύπος καρκίνου του πνεύμονα σε άντρες.
3. Καρκίνωμα από μεγάλα κύτταρα: Τα καρκινικά κύτταρα φαίνονται μεγάλα και στρογγυλά στο μικροσκόπιο.

 

• Μη διαφοροποιημένος μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα: Αν τα καρκινικά κύτταρα φαίνονται υποανεπτυγμένα στο μικροσκόπιο, οι γιατροί δεν θα μπορούν να ανιχνεύσουν για ποιον τύπο μη μικροκυτταρικού καρκίνου πρόκειται.

 

Θεραπείες 

Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου του πνεύμονα, το σημείο που βρίσκεται, το μέγεθος, το βαθμό της εξάπλωσης και τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενή. Μια ομάδα ιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας συζητά με τους ασθενείς σχετικά με το ποια είναι η καλύτερη θεραπεία και φροντίδα για εκείνους.

Για το μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (SCLC), ο τύπος της θεραπείας εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου.

Για το μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC), ο τύπος της θεραπείας εξαρτάται από το σημείο που εντοπίζεται, το πόσο έχει εξαπλωθεί (σταδιοποίηση), ποιος είναι ο ιστολογικός του τύπος, το βαθμός διαφοροποίησής του και, αν απαιτείται, ποια βιολογική εξέταση του όγκου ενδείκνυται για την παρουσία συγκεκριμένων μεταστάσεων στο γονίδιο EGFR.

• Χειρουργική επέμβαση: Ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης εξαρτάται από το σημείο στον πνεύμονα, όπου βρίσκεται ο καρκίνος, από το μέγεθός του και από τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενή.
• Χημειοθεραπεία: Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί αντικαρκινικά (κυτταροτοξικά) φάρμακα για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Η χημειοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέρος της θεραπείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα.
• Ακτινοθεραπεία: Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλής ακτινοβολίας ακτίνες Χ για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα του πνεύμονα.
• Χημειο-ακτινοθεραπεία: Η επιλογή της Χημειο-ακτινοθεραπείας σημαίνει ότι ο ασθενής λαμβάνει ταυτόχρονα χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία.
• Φωτοδυναμική θεραπεία (PDT): Η φωτοδυναμική θεραπεία σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό ενός φωτοευαίσθητου φαρμάκου και ενός πολύ ισχυρού φωτός.